Ongeveer een maand geleden verscheen een boek van Rutger Bregman dat veel discussie deed opwaaien. Het boek heeft als titel: De meeste mensen deugen. Bregman is er van overtuigd dat het goede in de mens sterker is dan het kwade. Hij gelooft in de goedheid van de mens. Ik denk dat hij daarin gelijk heeft, er komt veel goeds uit de mens voort.
Maar dan is er opeens die nietsontziende aanslag, een advocaat wordt gedood in Amsterdam. De onderwereld van de criminaliteit vermoordt iemand die voor het recht opkomt.
Recht en gerechtigheid staan hoog aangeschreven in de Bijbel. Alle woorden, wetten, liederen en verhalen zijn ervan doordrenkt. Niet voor niets is het, dat er steeds weer opgeroepen wordt om recht te doen. Dat heeft te maken met het onrecht wat gebeurt. Met het kwade dat mensen doen.
Wat moet ik nu geloven? Is de mens goed of geneigd tot alle kwaad?
Ik denk dat beide neigingen als zaden in ieders hart en leven liggen. Welk zaad wil je aandacht geven en laten uitgroeien tot een plant of een boom? De keuze is aan jou.
Maar nee, ook dit is weer te gemakkelijk. Paulus zegt terecht (Romeinenbrief): “wat ik verlang te doen, het goede, laat ik na; wat ik wil vermijden, het kwade, dat doe ik.” De mens is soms meer dan zijn goede bedoelingen (trouwens, ook meer dan zijn kwade bedoelingen).
Een mens kan het kwade tot groei en bloei laten komen. Dat gebeurt vaak door de omstandigheden: wie houdt zijn principes overeind in een land waar discriminatie bon ton is, zoals in Duitsland in de jaren dertig en veertig? Wie slaagt er in het goede overeind te houden, als je opgroeit in een gezin waar grote onveiligheid heerst?
Je kunt niet al te gemakkelijk oordelen over het gedrag van een ander, hoewel we dat maar al te graag doen.
Maar in dat alles is het goed dat we in ons land een stevig rechtssysteem hebben. Laten we dat koesteren en verdedigen, ook in tijden dat het kwaad de kop opsteekt.
domie Tjalling
