In deze serie bespreken we kort een kenmerkend citaat van de theoloog J.H. Gunning jr (1829-1905).
“Neen, niet alzo is het verkeerd individualisme te verhelpen. maar omgekeerd: de énige weg daartoe is: vrije onbelemmerde ontwikkeling van de eigen vrije, alleen aan het eigen geweten gebonden, persoonlijkheid!”
J.H. Gunning jr in: Beginsel en meningen. Verzameld werk I, blz. 158, Boekencentrum Zoetermeer 2012 (Cursief van Gunning zelf).
Gunning geloofde in Jezus Christus als onze enige verlosser. Dat was echter geen verstandelijke waarheid voor hem, maar een zaak van het hart. Dat geloven kan alleen maar door Jezus met heel het hart lief te hebben. Dat noemde Gunning “het beginsel”. Verwoordingen van dit geloof zijn meningen of, als ze dichter bij de liefde van Christus staan, overtuigingen. Het beginsel moet zich uitdrukken in overtuigingen en meningen want dan is het actief en bepaalt het steeds sterker de persoonlijkheid.
Maar die liefde van Christus kan niet worden opgedrongen door dwang of tucht. Dan komt het niet van binnenuit. Het is dan iets van buitenaf. Nee, het beginsel kan zich alleen ontwikkelen in vrijheid.
Het streven van de confessionelen in zijn tijd was erop gericht om leertucht uit te oefenen ten opzichte van liberalen. Die liberalen beleden, volgens de confessionelen, Christus niet als zaligmaker. Hoewel Gunning het geloof in Christus als zaligmaker deelt met de confessionelen is hij wars van elke vorm van tucht. Hij vecht voor leervrijheid. Dan kan Christus als beginsel in de harten werken.
Dat beginsel zal zich uitdrukken in verschillende overtuigingen en meningen en toch zal de verbondenheid versterken omdat dat het werk van Christus zelf is. In de discussies die daardoor plaats vinden moet het erom gaan of de meningen die geuit worden wel in overeenstemming zijn met het beginsel. Maar dat kan uiteindelijk alleen de persoon zelf bepalen.
ds. Marco Roepers
