Jezus of Christus?

Wat is dat nu, hoor ik al lezers zeggen. Het gaat toch over één en dezelfde persoon. Inderdaad, maar toch schept het verwarring. Soms gaat het over Jezus Christus, of ook omgekeerd over Chris­tus Jezus. O.a. Paulus gebruikt verschillende bena­mingen. De gedachte dat Jezus een voornaam is en Christus een achternaam, komt ook voor. Ook in de kerk worden we door de ene predikant aangespro­ken als gemeente van Jezus, door de ander als ge­meente van Christus of door nog een ander als ge­meente van Jezus Christus. Toch zijn er christenen die vinden dat Jezus toch een ander persoon in het geloof is dan Christus. Dat heb ik eigenlijk ook, want met het beeld van Jezus voor ogen denk ik aan een joodse man die heil en gerechtigheid wilde voor alle mensen. Die met verlangen uitkeek naar het Koninkrijk van God dat spoedig zou komen. Die met zijn discipelen rondtrok om al aan dat Konink­rijk gestalte te geven. Door mensen te helpen in nood, bij te staan in ziekte. Door mensen die door de maatschappij waren buitengesloten weer in de kring te halen. Jezus als mens onder de mensen met dezelfde emoties, verlangens, angsten en vreugde als wij. Iemand die je broer of zuster zou kunnen zijn. Een zachtmoedig en wijs mens maar ook iemand die woedend kon worden als naar zijn mening de torah waarmee hij zich als godvruchtige jood ten diepste voelde verbonden, zo letterlijk werd genomen dat het “gewone volk” daar met geen mogelijkheid aan kon voldoen. Door de gees­telijke leiders werden ze met minachting bekeken. Jezus draaide het om en ging er van uit de mens er niet is voor de zondag maar de zondag voor de mens. Geboden van God niet als een kwellende dwangbuis maar als een bevrijdend woord. De wet niet naar de letter maar naar de geest.

Is het beeld van Christus anders? Laatst hoorde ik iemand zeggen en dat zal velen cru in de oren klin­ken: “Jezus is gestorven aan het kruis en als Chris­tus weer opgestaan”. Daar bedoelde hij mee dat Je­zus voor zijn gevoel bij de kruisdood zijn mensheid heeft afgelegd en als een God weer is opgestaan . Hij vervolgde: “ Jezus als mens is mij genoeg, in Hem geloof ik en in Hem vind ik mijn inspiratie. Een tweede God hoef ik niet”. Hoe komt hij erbij dat na Pasen de mens Jezus als het ware is opgelost en vervangen door een goddelijk figuur? Het is waar dat in de theologische ontwikkeling van de vroege kerk het goddelijke van Jezus steeds meer nadruk heeft gekregen en dat het menselijke van Jezus en daarbij ook zijn joodse identiteit steeds meer op de achtergrond is gekomen. Immers al in het evange­lie van Johannes is Jezus volkomen God die niet als mens kan worden geboren. De evangelist schrijft: “In het begin was het Woord het Woord was bij God en het Woord was God”. Jezus daalde vanaf de he­mel naar de aarde om zijn opdracht te volbrengen. Daarom kent Jezus bij Johannes ook geen vertwijfe­ling in Getsemané en geen roep van verlatenheid aan het kruis. Hij wist het allemaal van te voren.

Twee beelden. Jezus als mens? Christus als God? De ene gelovige laat zich inspireren door het leven en geloof van Jezus als mens. Met een goddelijke Christus heeft hij niets. De ander gaat het alleen om kruis en opstanding. Kun je het zo zwart-wit stellen? Ik denk het niet. Ik heb wel eens gehoord dat (vroeger) in de gereformeerde kerken een preek alleen maar goed werd bevonden als aan de orde kwam wat de kruisdood van Jezus voor de ge­lovigen betekende. En van de mensen met een meer vrijzinnige inslag werd gezegd dat ze hele­maal niet in de opstanding geloven. Zo ligt het niet meer. Bij veel kerken is er de laatste jaren meer aandacht gekomen voor de mens Jezus. Voor de joodse traditie waarin Jezus leefde en waarin Hij was geworteld . Om Hem te begrijpen vergt kennis van het joodse geloof om alleen al de gelijkenissen te begrijpen die in een andere tijd en andere we­reld spelen. En de vrijzinnigen? Die geloven ook echt in de opstanding maar verstaan het meer sym­bolisch. In hun geloof blijft Jezus door zijn daden en woorden onder ons leven, ook al is Hij gestor­ven. Zo raakt de vreugde van Pasen iedere gelovige en komen Jezus en Christus toch weer samen. Ten­slotte nog dit: ik vind het onbegrijpelijk dat de ker­ken (ook onze kerk) nog altijd is gestoeld op belij­denissen die al eeuwen oud zijn en hun zeggings­kracht hebben verloren. Geloof gestold in dogma’s. Geloven is toch een weg om te gaan, een levend iets dat niet kan worden vastgelegd? Ik las net in het Nederlands Dagblad dat drie protestantse theolo­gen een nieuwe eigentijdse catechismus hebben ontworpen. Als het maar een hulp wordt in het ge­loof en geen nieuwe vaste regels. Dan begint het te dagen.

Bertus Huizing