De tafel
ds. André van den Bor
Zelf kijk ik er ook een beetje van op, maar ik vind The Great British Bake Off een leuk tv-programma. Ik kan ontzettend genieten van taartjes. Alleen al door ernaar te kijken. Nog niet zo heel lang geleden heb ik in een bakkerij in Frankrijk foto’s gemaakt van de vitrine. Die lag boordevol mooie, kleurige gebakjes: prachtig!
Afijn. Een paar jaar geleden had een van die Britse bakkers een schitterende taart gemaakt. Fantastisch om te zien! Paul Hollywood, een van de twee juryleden, nam een hap, keek de bakker aan en zei toen: ‘all style, no substance’ – alleen stijl, geen inhoud. Op het oog zag de taart er prima uit, maar er was iets mis met de ingrediënten: het was niet te eten.
Waarschijnlijk is het voer voor psychologen waarom ‘iets’ soms blijft hangen. Het zinnetje ‘all style, no substance’ is mij hoe dan ook bijgebleven. Enerzijds kriebelt, irriteert dat zinnetje wat. Anderzijds daagt het uit, prikkelt het om verder te kijken, voorbij de oppervlakte, dieper.
Het doet mij denken aan een boek dat zo’n 40 jaar geleden verscheen: Het lege testament van Piet van der Ploeg. Het gaat over een onderzoek onder jonge kerkverlaters. Van der Ploeg stelt dat jongeren de kerk vaarwel zeggen omdat ouderen hen inhoudelijk over geloof en geestelijk leven niets meegeven.
Of die stelling klopt, wordt door velen betwijfeld. Er klinkt iets van maakbaarheid in door en daarover zijn we vandaag minder optimistisch dan in 1980.
En toch ook. Het is misschien helemaal niet zo verkeerd, integendeel, om je af en toe eens af te vragen wat ook alweer ‘de inhoud’ achter ‘de vorm’ is. De vraag naar de inhoud achter kleine vormpjes.
Bijvoorbeeld: wat is de betekenis van ‘de doopvont’, waarom staat die pontificaal (of juist niet) in de kerk, ook als er niet gedoopt wordt? Of, welke inhoud gaat er schuil achter ‘de tafel’ in de kerk? Gaat daar eigenlijk wel een diepere inhoud achter schuil? Of is ‘de tafel’ alleen maar praktisch, gewoon, om er van alles en nog wat handig op te kunnen zetten?
Je kunt ook inhoudsvragen stellen over grotere vormen. Bijvoorbeeld, wat is ‘de kerk’? Is ‘de kerk’ een vereniging zoals elke andere vereniging? Zo niet? Wat is dan het verschil? Of, welke inhoud gaat er schuil achter de vorm ‘kerkdienst’? Zingen, bidden, Bijbellezen, preken, avondmaal: waarom doen we dat zó en niet anders, wat is de inhoud van deze vormen?
Zou dit iets kunnen zijn:
Een kerkdienst is een antwoord op de uitnodiging om met Jezus aan tafel te gaan. Een uitnodiging die ons als gemeenschap instelt, bijeengeroepen rond de tafel, om gevoed en geïnspireerd, om bemoedigd en geheeld te worden.
Een gemeenschap die zich kenmerkt door gerechtigheid, wederzijdse dienst en de vrijheid om ons te verbinden met G’d als trouwe partner.*
Zoiets? Of heb je een ander inhoudelijk voorstel?
André van den Bor
* Over dit alles valt meer te lezen in Wat is heilig? Christendom voor mensen van vandaag geschreven door Rowan Williams.
