Kerk en aardbeving
3 Doe recht aan weerlozen en wezen,
om op voor verdrukten en zwakken,
bevrijd wie weerloos zijn en arm,
red hen uit de greep van wie kwaad wil.
5 U toont geen inzicht, geen begrip,
en doolt in duisternis rond,
de aarde wankelt op haar grondvesten.
6 Ooit heb ik gezegd: “U bent goden,
zonen van de Allerhoogste, allemaal.”
7 Toch zult u sterven als mensen,
ten val komen als aardse vorsten.’
8 Verhef u, God,
spreek recht op aarde,
alle volken behoren u toe.
Woorden uit Psalm 82. De aarde wankelt op haar grondvesten. Dan moet ik denken aan de aardbevingen. Want net zoals in de psalm wordt de aarde hier een onzekere factor door het handelen van machten. Het is de macht van de technologie die grootschalig ingrijpt in de ondergrond waardoor een seismologisch rustig gebied ineens onrustig wordt en er dreiging vanuit gaat voor de mensen die er boven op wonen.
Bij het woord “Goden” uit vers 6 kunnen we inderdaad denken aan machten die het leven in de macht hebben. Maar met wankelen van de aarde op haar grondvesten worden geen aardbevingen bedoeld. Het gaat hier om onrecht dat de eenvoudige mensen aangedaan wordt. We kunnen denken aan de politieke grootmachten uit Bijbelse tijden, zoals Egypte en Assyrië en hun opvolgers, maar ook de rechterlijke macht, of economische machten die het mensen moeilijk maken. Dat tast de orde van de wereld aan. De mensen zijn overgeleverd aan grillen, aan chaos.
Dat gevoel leeft hier ook. Overgeleverd te zijn aan de machten die leven, die afhankelijk zijn of profiteren van het gas dat hier gewonnen wordt. Het tast onze woning, zekerheden en vooruitzichten aan, maar soms krijgen we bepaald het idee dat respecteren van de belangen van de bewoners bovenop het aardgasveld halfslachtig gaat: de gaswinning wordt eerst verhoogd om haar later naar het oude niveau te kunnen verlagen.
Mensen met omvangrijke schade doorlopen een tergend langzaam en moeizaam traject voor schadevergoeding. Mensen wier huizen afgebroken worden, krijgen eerst grootse beloften te horen, maar de werkelijkheid blijkt trager en minder rooskleurig te zijn.
Wat kan de kerk nu in dit geheel betekenen? Dat was de vraag van een paar jaar geleden. Niemand vroeg de kerken ter plaatse iets te doen. We zwegen over de problematiek die toen al meer en meer het leven van mensen hier ging bepalen. En velen binnen en buiten de kerk vonden dat zwijgen van de kerk vanzelfsprekend. Tekenend hoe hier in Groningen over de betekenis van het geloof gedacht wordt. Een zaak voor achter de voordeur. Het publieke domein is voorbehouden aan de seculiere krachten.
Maar de Bijbel klaagt het onrecht aan. Zoals dat hier gebeurt in psalm 82. Machten en machthebbers worden opgeroepen recht te doen aan weerlozen en verdrukten. Waarom doet de kerk dat dan niet in dit geval? Dat besef, dat juist aan hen recht gedaan moet worden, moet de kerk dat niet inbrengen in het publieke debat? Met dit idee is werkgroep Kerk en aardbeving aan de slag gegaan. Allereerst gaat het erom dat we echt open oor en oog krijgen voor mensen die er mee te maken hebben. Dat wij hen horen. Daar begint toch de invulling van deze Evangelische inzet. Daarnaast gaat het erom om in het publieke domein te wijzen op de problemen van de mensen die hierdoor in verdrukking komen. Er is een Zienswijze gepresenteerd aan de nationaal coördinator Groningen. Daarin besteedt de werkgroep veel aandacht aan de mensen die door de aardbevingsproblematiek minder mogelijkheden hebben om keuzes te maken en vooral overgeleverd zijn aan machten. Maar ook de zorg voor de toekomst, voor onze aarde wordt onder woorden gebracht.
De werkgroep heeft ook een website en daar staan allerlei standpunten over en aanzetten tot overdenking van deze problemen. Klik hier voor het adres is: kerk en aardbeving.
ds. Marco Roepers
