Vorige week zondag lazen we in de onlinekerkdienst een stukje uit het verhaal over de ark van Noach. Je hebt er altijd van die kleurige plaatjes bij van een ark vol met vrolijke dieren. Geen vraatzucht in hun ogen, geen krokodil die loert op de sappige poten van de zebra (is het trouwens wel nodig voor een krokodil om op de ark te zitten, of is dat gewoon een lui beest?), geen kat die de hond terroriseert. In de geschiedenis van de wereld in 10 en een 1/2 hoofdstuk beschrijft Julian Barnes alles door de ogen van een houtworm. Hij is een verstekeling aan boord, hij mocht – logisch natuurlijk – niet mee.
Maar ja, daar zit ‘m nou net het probleem: de ark is niet één grote vrolijke beestenboel. Al het goede en al het kwade van de wereld zit opeengepakt in een schip (of de houtworm tot het goede of tot het kwade deel behoort, laat ik over aan de wijsheid van de lezer).
Dat geldt ook voor de mens: al het goede en al het kwade dat in de mens vecht om de boventoon te voeren, gaat mee in de ark. Daarbij ben ik niet zo optimistisch als Rutger Bregman (De meeste mensen deugen), maar ook niet zo pessimistisch als God na afloop van de zondvloed (alles wat de mens uitdenkt, van zijn jeugd af, is nu eenmaal slecht); hoewel ik over dat laatste gevoel wat minder zeker ben. Het voelt als overmoed om het beter te weten dan God, hopelijk beweeg ik mij in een goede Joodse traditie om met God in discussie te gaan over een Bijbelverhaal.
Hoe dan ook: hoe zou het met de mensen gaan onderweg in de ark? Zijn ze blij en vrolijk dat ze het gaan overleven? Slaat de spanning toe over de afloop? Gaan ze zich vervelen? Hoe gaat het met die oude patronen die in alle menselijke relaties slijten. Patronen die soms heerlijk vertrouwd en geborgen voelen. Maar soms kunnen ze ook destructief zijn: de één heerst over de ander, zoals een kat over een hond. Kun je praten over de spanning, de stress die het leven op zo’n kleine ruimte met zich meebrengt? Of ga je elkaar het bloed onder de nagels vandaan halen?
Kun je er even uit? Nee, de vrouw van Noach – naam onbekend? ja, naam onbekend! geeft te denken – kan hem niet even naar het café om de hoek sturen. Misschien maar goed ook, want Noach ontpopt zich later als een onmatig drinker met alle gevolgen van dien.
Intussen zit je met elkaar opgescheept. Dat kan als een vakantie voelen: samen uit varen. Helaas is dat niet voor iedereen het geval. Voor sommigen is het een zegen als de vakantie voorbij is. Eindelijk weer uit die onveilige thuissituatie. Gelukkig kunnen zij straks weer naar school.
domie Tjalling
Reageren? Mail / bel met Tjalling Huisman: 0596 571393 / tjhuisman27@gmail.com
