Een mens laat zich niet alleen leiden door zijn wil. Wilskracht is een belangrijke drijfveer, maar er zijn ook andere drijfveren: bijvoorbeeld eetlust of dorst en andere lusten of verlangens. Er spelen ook vaak verborgen verlangens, aandriften die niet alleen verborgen zijn voor de ander maar ook voor jezelf. De psycholoog / filosoof Carl Gustav Jung had daar veel oog voor. Van Alida Boerema kreeg ik het volgende citaat: ‘Helaas bestaat er geen twijfel over het feit dat de mens, als geheel, minder goed is dan hij van zichzelf denkt of wil zijn. Iedereen draagt een schaduw. En hoe minder het uitgedrukt wordt in het bewuste leven van het individu, hoe zwarter en zwaarder het is. Als een gevoel van minderwaardigheid bewust is, dan bestaat er altijd een kans om het te verbeteren…. Maar als het onderdrukt wordt en afgezonderd van het bewustzijn, dan wordt het nooit gecorrigeerd. Bovendien zal het waarschijnlijk tot uitbarsting komen in een onbewust moment.’
Jungs stelt dus dat ieder mens een zogenaamde schaduw heeft: zoals de zon van je lichaam een schaduw maakt op straat, zo heeft ook de ziel of het innerlijk van de mens een schaduw. Die schaduw, daar valt het licht niet op, het is iets waarvan je je niet bewust bent. Of als je je je er wel van bewust bent, is het iets waarvan je meestal niet wilt dat het in het daglicht komt.
Jezus zegt: ‘Wie mijn volgeling wil zijn, moet zichzelf verloochenen, zijn kruis op zich nemen en zo achter mij aan komen.’ (Marcus 9, 34) Je kunt deze uitspraak op verschillende manieren uitleggen. Maar één uitleg zou kunnen gaan over die schaduw van Jung. Jezelf verloochenen betekent dan dat je niet alleen naar je glimmende, mooie buitenkant kijkt maar ook naar wat er diep in je innerlijk leeft aan minder mooie dingen. Je kruis op je nemen betekent in deze uitleg: dat je die minder fraaie kant van jezelf onder ogen gaat zien. Dat je die niet wegmoffelt of probeert weg te denken, maar er aan werkt om daar mee om te gaan.
Dat betekent ook dat je dit neerlegt voor het Aangezicht van God (Jung was overigens ook iemand die het vaak over God had, maar misschien bedoelde hij dat wel anders dan ik), in de lijn van Psalm 139: ‘Doorgrond mij God en ken mijn hart; peil mij, weet wat mij kwelt. Zie of ik geen verkeerde weg ga en leid mij over de weg die eeuwig is.’
Ik ga niet beweren dat deze weg de garantie is tot zelfbeheersing. Sterker nog: zelfbeheersing is ook niet alles. Maar ik geloof wel dat dit een goede weg is die je goed op weg kan helpen.
domie Tjalling
Reageren? Mail / bel met Tjalling Huisman: 0596 571393 / tjhuisman27@gmail.com
