Als Protestantse Kerk zijn we van meet af aan duidelijk geweest: wie hier als vluchteling komt, op zoek naar een veilig heenkomen, verdient steun en opvang.
Het is hartverwarmend om te zien hoeveel mensen in ons land hier hartgrondig ja tegen hebben gezegd. Daar horen gelukkig ook veel christenen bij en veel leden van onze kerk. Doorgaan hiermee!
Het is positief hoe onder leiding van staatssecretaris Dijkhoff hard gewerkt wordt aan opvang. Het is diep treurig dat een asielzoekerscentrum wordt aangevallen en wethouders dreigbrieven krijgen. Tegen deze intimidatie zal de rug gerecht moeten worden. Intolerantie en fysiek en verbaal geweld maken een samenleving kapot. Een krachtig nee is hier het enige passende antwoord.
Betekent dit dat we onze neus moeten ophalen voor mensen in Oranje die in opstand komen wanneer het al grote aantal vluchtelingen bij hen wordt verdubbeld? Moet iedereen die zich afvraagt hoe het zal gaan wanneer de vluchtelingenstroom aanhoudt, worden weggezet als Wildersaanhangers? Moeten diegenen die vragen hebben bij de ‘populatie’ van de vluchtelingen en die zich openlijk afvragen of een deel wel wil integreren in onze samenleving, worden bestempeld als islamhaters?
Dat zou van morele arrogantie getuigen en nieuwe taboes scheppen. Mijn Syrische vrienden die ik in Libanon sprak, zeiden vrijwel allen: ‘Jullie moeten helpen, maar wees niet naïef.’ Nu meen ik dat we als volgelingen van Jezus in een bepaald opzicht wel naïef moeten zijn. Het is de naïviteit van ‘Heb uw naaste lief als uzelf’. Het is de naïviteit van een pelgrim die er niet op uit is zijn welvaart te verdedigen, maar die zijn brood deelt.
Draagvlak
De Nederlandse samenleving is echter niet de kerk. Dat zou namelijk (zoals een columnist het onlangs uitdrukte), een verkapte vorm van ‘theocratie’ zijn, van ‘Godsregering’ waarbij je de normen van de kerk wilt opleggen aan de samenleving. Dus zal er in de samenleving moeten worden gewerkt aan draagvlak voor de opvang van vluchtelingen. Doe je dat niet, dan creëer je een tweedeling in de samenleving en speel je populisme in de kaart.
Een paar suggesties voor dit draagvlak:
- Werk aan de mogelijkheid om in de vluchtelingenkampen in de regio kwetsbare mensen een asiel te laten aanvragen en geleid hen ‘safe’ naar Europa, zodat ze niet in de handen van mensensmokkelaars vallen. Zo neem je regie.
- Investeer echt in de vluchtelingenkampen in de regio en begrijp dat dit een flink stuk van onze welvaart kost. Denk aan procenten, voor minder gaat het niet.
- Maak snel duidelijk wie hier een asiel kan krijgen: dat kunnen alleen diegenen zijn die op de vlucht zijn voor oorlogsgeweld en bescherming verdienen die zij niet kunnen krijgen op de plaatsen waar ze vandaan komen.
- Wees kritisch op alle vormen van intolerant gedrag, ook in asielzoekerscentra. Ik krijg nu al signalen dat minderheden, waaronder christenen, in sommige centra onheus worden bejegend. Ben je daarvoor naar Nederland gevlucht? Intolerante vormen van de islam moeten worden geweerd.
- Wees realistisch over de opnamecapaciteit in Nederland en in Europa. Geef de Europese burger een indicatie over de rek (groter dan vaak gedacht wordt maar onvermijdelijk begrensd). Maak dus duidelijk wat je bedoelt met de dappere uitspraak: ‘Wir schaffen es’.
- Blijf als Nederland en Europa druk uitoefenen op de wereldmachten om een einde aan de oorlog te maken. Ik ben geen fan van de Russische buitenlandse politiek maar evenmin (en als het om Syrië gaat nog minder) van de Amerikaanse: Sadam Hoessein moest ook weg. Hij is weg. En nu?
De samenleving is niet de kerk. Daarom is draagvlak nodig. Draagvlak voor een menselijke samenleving die de klop van vluchtelingen op onze deur blijft horen.
15 oktober 2015, dr. Arjan Plaisier, scriba van de generale synode van de Protestantse Kerk in Nederland
